Zapraszamy do obejrzenia na dziedzińcu muzealnym wystawy plenerowej poświęconej postaci generała Władysława Sikorskiego, przygotowanej przez Oddziałowe Biuro Edukacji Narodowej IPN Oddział w Rzeszowie.

Władysław Sikorski urodził się 20 maja 1881 r. w Tuszowie Narodowym. Już jako uczeń gimnazjum, a następnie student angażował się w działalność niepodległościową. Aktywnie włączył się w tworzenie Związku Strzeleckiego i Legionów Polskich. Jako żołnierz i polityk przyczynił się do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., a następnie do jej zachowania, w wojnach z Ukrainą i Rosją bolszewicką.

W niepodległej Polsce kontynuował działalność polityczną i wojskową. W grudniu 1922 r., po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza, został powołany na stanowisko premiera. W czasie II wojny światowej pełnił funkcję wodza naczelnego i premiera rządu polskiego na uchodźstwie.

We wczesnym okresie swojego życia był on związany z naszym regionem. W 1909 r. jako młody inżynier, absolwent Wydziału Dróg i Mostów Politechniki Lwowskiej Władysław Sikorski przybył do Leżajska. Jego zadaniem było kierowanie pomiarami podczas przeprowadzanej wówczas regulacji granicy austro-węgierskiej z Rosją na Sanie. Pracował tam wspólnie z inż. Antonim Hollendrem (ojcem przyszłego poety Tadeusza) i Mieczysławem Dobruckim (kolegą ze studiów). Razem z nim do Leżajska przyjechała żona Helena, przybrana córka dyrektora Seminarium Nauczycielskiego w Rzeszowie Juliana Zubczewskiego.

Dostępna literatura podaje trzy miejsca zamieszkania małżeństwa Sikorskich w Leżajsku. Wg Józefa Półćwiartka (powołującego się na Józefa Depowskiego) od początku lipca do grudnia 1909 r. mieszkał w domu Kisielewiczów przy ul. Mickiewicza 84 (wówczas Alei Klasztornej 12), użytkując 3 pokoje, kuchnię i werandę oraz dwukonny zaprzęg konny (wasążek).
Juliusz Ulas Urbański na podstawie listu do niego Stanisława Szczęka utrzymuje, że Sikorski był starszym kolegą na studiach ojca Stanisława – Władysława Szczęka, który miał mu zaproponować mieszkanie w hotelu i restauracji u jego matki Magdaleny Szczęk, usytuowanym koło stacji kolejowej i miał tam mieszkać około miesiąca (kwiecień 1909 r.).

Wg Józefa Skrzypka (na podstawie wspomnień Antoniego Hollendra) następnym adresem w Leżajsku była obecna ulica Słowackiego 16. (…) „Sikorscy … – urządzili sobie sypialnię w maleńkim domku p. Eustachiewicza naprzeciw nas po przeciwnej stronie toru kolejowego (…). Codziennie o godz. 7.30 rano specjalnie umówioną furmanką wyjeżdżaliśmy do Sarzyny. O pół do dziesiątej rozpoczynaliśmy prace pomiarowe.(…). Operowaliśmy na terenach pogranicza guberni lubelskiej i radomskiej, z prawem poruszania się w odległości 3 km od rosyjskiej strony Sanu. O godzinie 5 po południu wracaliśmy do Leżajska (…). Wspólne kolacje z rodzinami Hollendrów i Dobruckich odbywały się w obszerniejszym domu Niezgodów po drugiej stronie toru (Sanowa 2).

Sikorski był doskonałym mówcą, działaczem Związku Walki Czynnej. W lecie 1910 r. w sali magistrackiej Urzędu Miejskiego wygłosił wykład na temat „Odbudowa i regulacja dróg wodnych w Galicji”, a w 500 rocznicę bitwy pod Grunwaldem 15 lipca 1910 r. do zgromadzonych mieszkańców Leżajska przy kasynie na Placu Szkolnym (obecnie Plac Jaszowskiego) przemówienie na temat „Znaczenie Grunwaldu dla Słowiańszczyzny i naszej polskiej drogi do Niepodległości”.

W 1981 r. na ścianie Urzędu Miejskiego odsłonięta została pamiątkowa tablica z inskrypcją: „W hołdzie wielkiemu Polakowi, gen. Władysławowi Sikorskiemu, który przebywał w Leżajsku w latach 1909-10 w 100 setną rocznicę urodzin. Społeczeństwo miasta Leżajska 1981”. Początkiem lat 90. XX w. ul. Karola Świerczewskiego została przemianowana na ul. gen. Władysława Sikorskiego. W Muzeum na ścianie w holu dolnym umieszczony jest reprint mapy Sanu z rejonu Leżajszczyzny z 1909 r., a holu górnym portret generała.

Wystawa czynna do 5 maja br.

MZL

Informację zamieściła: Paulina Gumieniak